Jak oszczędzać energię cieplną w domu? Koszty związane z ogrzewaniem domu są obecnie bardzo wysokie, a ceny ogrzewania prawdopodobnie będą nadal rosły. Dotyczy to zwłaszcza większości domów jednorodzinnych, które zazwyczaj nie są podłączone do ogólnej sieci ciepłowniczej. Wymusza to ogrzewanie gazem, paliwami stałymi (drewno, węgiel i ich pochodne) lub energią elektryczną.
Ponieważ spalanie paliw kopalnych nie jest przyjazne dla środowiska, a energia elektryczna w Polsce pochodzi w dużej mierze z węgla, można spodziewać się wzrostu cen tych paliw, co jeszcze bardziej zwiększy koszty produkcji ciepła. Można jednak z nim walczyć, ograniczając możliwość ucieczki ciepła z naszego domu. Dotyczy to zwłaszcza domów wybudowanych przed 2000 rokiem (taka jest data kontraktu), bo paliwo było wtedy relatywnie tanie i mało kto poruszał temat domów energooszczędnych. Jak wspomniałem, jesteśmy teraz w zupełnie innej sytuacji.
Izolacja budynku
Ściany naszych domów są największą powierzchnią ucieczki ciepła. Bez względu na to, w jakiej technice zbudowany jest dom (drewno, cegła, cegła czy szkielet), tracimy dużo ciepła, jeśli ściany nie są ocieplone. Ocieplanie ścian nawet najtańszymi i nieefektywnymi systemami może zmniejszyć straty ciepła nawet o 40-50% (w zależności od warunków termicznych wewnątrz i na zewnątrz budynku). Dodatkowo ocieplenie poprawia komfort cieplny latem, ponieważ dom nie nagrzewa się tak szybko od słońca, jak w przypadku nieocieplonych ścian. Dzięki temu w przyszłości możemy również obniżyć koszty chłodzenia naszych domów, zwłaszcza że gorące letnie dni stają się coraz częstsze. Jeśli spojrzymy na izolację z termodynamicznego punktu widzenia, okazuje się, że ocieplenie domu to nic innego jak pokrycie go warstwą izolacji, która skutecznie zatrzymuje przepływ ciepła w obu kierunkach. Kierunek przepływu ciepła zależy od tego, czy w budynku panuje wyższa temperatura, czy na zewnątrz (ciepło przepływa z ośrodka cieplejszego do ośrodka chłodniejszego). Dzięki temu dom jest ciepły zimą i chłodny latem. Podobne zasady fizyczne dotyczą innych rozwiązań, które zostaną opisane. Wracając jednak do ocieplenia, jeśli jest ono wykonane z wysokiej jakości izolacji i prawidłowo wykonane, możemy zredukować ciepło uciekające przez ścianę nawet o 90%. Są jednak miejsca, w których również zauważamy straty energii, a z przyczyn obiektywnych nie można ich odizolować izolatorami.
Okna
Okna domu to kolejny czynnik, który może mieć znaczący wpływ na koszty ogrzewania. Dotyczy to zarówno ich ilości (nie mamy na to wpływu, jeśli dom został już wybudowany, ale gdybyśmy dopiero planowali dom, ta informacja może skłonić nas do bardziej racjonalnego podejścia do projektu), jak i jakości oraz sposobu okna są zainstalowane. Tańsze okna zwykle nie izolują dobrze. Dzieje się tak zwykle dlatego, że mają tylko dwie warstwy szkła, pomiędzy którymi zwykle znajduje się powietrze, które dobrze przewodzi ciepło. Drogie okna zwykle zwracają się z czasem, ponieważ nie dość, że jest ich aż 5 warstw, to między nimi znajduje się gaz obojętny (taki jak argon), który jeszcze mniej przewodzi ciepło. Ważne jest również, aby okna były prawidłowo zamontowane, niezależnie od tego, czy są tanie, czy energooszczędne. To prawda, że dobre okno ograniczy ucieczkę ciepła przez siebie, ale przy złym wykończeniu ciepło może dużo uciekać przez ściany wokół niego, a nie o to chodzi.
Dach
Obok ścian dach jest częścią domu, która odprowadza najwięcej ciepła. Ciepło ucieka przez strop i brak izolacji w samym dachu, a sama konstrukcja dachu może w mniejszym lub większym stopniu sprawić, że dach będzie mniej lub bardziej energooszczędny. Po zbudowaniu domu niewiele możemy zrobić z konstrukcją dachu. Możemy ją jednak odpowiednio zaizolować. Tutaj sytuacja jest podobna do ścian budynku. Lepiej jest ocieplić strop i powierzchnie dachu (oczywiście od wewnątrz). Izolację tę można teraz wykonać niemal w ciągu jednego dnia dzięki opracowaniu systemów natrysku izolacji termicznej. Systemy te są zaawansowane technologicznie i bardzo efektywne.
Jak wspomniano wcześniej, bardzo ważna jest również konstrukcja dachu. Im prostszy dach, tym mniejsza jego powierzchnia i mniej mostków termicznych. W tym wątku najbardziej energooszczędne byłyby dachy jednospadowe, następnie dwuspadowe, a na końcu dachy wielospadowe (im bardziej złożone, tym gorsze z termodynamicznego punktu widzenia). Co ciekawe, bardziej energooszczędne dachy są tańsze w budowie i ociepleniu. O tej ciekawej, ale nieoczywistej zależności najlepiej pamiętać przy obliczaniu kosztów budowy domu i jego eksploatacji lub remontu.
